PAS, Parental Alienation Syndrome, in Nederland en België ook wel ouderverstoting genoemd. Inmiddels kunnen we er bijna niet meer omheen. Ouderverstoting wordt steeds bekender. Is dit een goede zaak? Wel als je het ziet als steeds meer herkenbaar en daarmee dus makkelijker om in te grijpen. Niet als je je realiseert dat ouderverstoting dus ook steeds vaker voorkomt.
Eenzijdig besluit tot scheiding
In de meeste gevallen wordt ouderverstoting aangewakkerd of zelfs actief gestimuleerd door een verlaten ouder. Een scheiding is lang niet altijd een gezamenlijk besluit, integendeel. Vaak wordt het initatief voor een scheiding door 1 partij genomen, de andere partij kan weinig anders dan dit accepteren. Een huwelijk kun je immers niet in je eentje voortzetten.
De redenen van een scheidingswens door de initatiefnemer kunnen van grote invloed zijn op de acties van de achterbijvende partij. Uit een onderzoek door Johnston in 2003 blijkt dat een buitenechtelijke relatie, een kortstondige affaire of te snel op een scheiding volgende nieuwe relatie vaak niet goed worden opgepakt door de achterblijvende en ongewenst gescheiden partij.
De achterblijvende ouder ervaart vaak een gevoel van verlies, verlatenheid en afwijzing, vernedering zelfs. Deze gevoelens wekken woede en vijandigheid naar de initiatiefnemer van de scheiding. Een kind wordt dan al snel (bewust en onbewust) als wapen ingezet in het conflict met de andere ouder. Vaak start het dus met een uiting van onmacht en emotionele hulpeloosheid en later pas woede. De achtergebleven ouder gaat zichzelf overtuigen van diverse onbewezen meningen, variërend van ‘het kind heeft die andere ouder niet nodig’, via ‘de andere ouder is de aandacht van het kind niet waard’ tot zelfs ‘de andere ouder is gevaarlijk voor het kind’.
De achtergebleven ouder probeert het kind steeds meer emotioneel aan zich te binden en het te betrekken bij de volwassen problematiek die tussen de voormalig echtgenoten speelden. Wat je vaak ziet is bij bijvoorbeeld een moeder en minderjarige dochter het dwepen met ‘vriendinnetjes zijn samen’ waarbij de noodzakelijke moeder-kind relatie volledig wordt losgelaten. Langzaamaan worden ook praktisch steeds meer acties ondernomen om het kind verder los te weken van de steeds verder verwijderende ouder, zoals het frustreren van de omgangsrelatie (ik kan het kind moeilijk dwingen om naar de andere ouder te gaan) tot aan het vermoeilijken van contact, zoals telefoontjes en emails onderscheppen of tegen houden.
Conflicten verhogen de kans op ouderverstoting
De reactie van de verstoten ouder bleek vaak zeer passief gedrag te zijn. De ouder dacht goed te reageren door het conflict te vermijden en mee te gaan in het gedrag van het kind (en de soms agressieve eisen van de achtergebleven ouder) waarbij het contact steeds verder afneemt. Echter voor het kind wordt dit gedrag juist ervaren als het bewijs van gebrek aan interesse en gaat het steeds meer geloven in het waarheidsgehalte van de beweringen van de achtergebleven ouder.
Daarnaast is er een aantal achtergrondfactoren die, direct of indirect, invloed hebben op de kans op het ontstaan van ouderverstoting. De voornaamste is een conflict al tijdens het huwelijk. Echtparen waarbij al tijdens het huwelijk sprake was van conflicten maken meer kans op het ontstaan van ouderverstoting. Ook de leeftijd en de cognitieve ontwikkeling van het kind speelt een rol, zo blijken adolecenten vatbaarder te zijn voor ouderverstoting dan jongere kinderen. Angstige, afhankelijke of stressgevoelige kinderen kunnen vaak minder goed omgaan met de druk van een vijandelijke echtscheiding. Bij een vechtscheiding zullen kinderen met deze persoonlijkheidskenmerken zich sneller hechten aan de achterblijvende ouder en zich verwijderen van de niet-verzorgende ouder.
Hoe los je ouderverstoting op?
De oplossing is nog niet zo eenvoudig. Ondanks diverse aanbevelingen van psychologen, kinderpsychologen en onderzoekers blijkt eenmaal ontstane ouderverstoting niet of nauwelijks meer te herstellen. Het is dus zaak om er op tijd bij te zijn. Herken de symptomen, grijp direct in. Soms blijkt de verzorgende en achtergebleven ouder zich echt niet bewust te zijn van het eigen gedrag dat ouderverstoting veroorzaakt. Als verstoten ouder is het dan verstandig om, eventueel met behulp van een professional, deze ouder aan te spreken op dit gedrag en uitleg te geven.
Ouderverstoting kan in een vroeg stadium nog bijgestuurd worden, maar enkel met hulp van de achtergebleven ouder. Zonder de steun van deze ouder is het voor de verstoten ouder een onbegonnen werk en zal de ouderverstoting doorzetten. De toekomst kent dan enkel verliezers, aangezien de grote gevolgen van ouderverstoting zowel door de achtergebleven ouder als door de verstoten ouder gevoeld worden maar vooral door het kind, nu en in de toekomst.
Meer weten? Lees ons e-book over ouderverstoting
- Ben je op zoek naar uitleg, oorzaken, gevolgen van ouderverstoting?
- Wil je weten hoe je PAS kunt herkennen en voorkomen?
Dit e-book geeft je duidelijke uitleg over PAS. Wanneer en hoe ontstaat PAS en wat kun je er aan doen.
Daarnaast wordt beschreven wat de gevolgen zijn van PAS, niet alleen voor de verlaten ouder, maar ook voor het kind zelf.
Geef een reactie