PAS, Parental Alienation Syndrom, of Ouderverstoting in Nederland. Er wordt al veel over geschreven en gesproken en in de meeste gevallen ligt de oorzaak bij 1 van de ouders. Ondanks dat het kind degene is die een ouder verstoot, begint ouderverstoting niet bij het kind. Daarom is het ook een enigszins misleidende term. Een ouder start met gedrag dat door een kind wordt opgepikt. Puur op automatische gedragspatronen reageert het kind met het verstoten van de andere ouder als automatisme en hiermee kunnen we stellen dat ouderverstoting soms ook onbewust start.
Het is alsof je een kind een tik geeft: onbedoeld en ongemerkt zal het kind ‘au’ roepen, gewoon omdat dit een logische reactie is. Zo werkt het ook bij ouderverstoting. Veel verstoten ouders zijn dan ook verbolgen over de rol van de ouder die dit gedrag geinnitieerd heeft. Toch is dit lang niet altijd bedoeld of gewenst. Natuurlijk zijn er ouders die willens en wetens de verstoten ouder zwart maken of een omgangsregeling frustreren.
Er zijn echter ook ouders die pedagogisch niet goed onderlegd zijn en daarom nauwelijks door hebben dat hun gedrag ouderverstoting in de hand werkt en schadelijk is voor de omgang tussen kind en ouder maar ook voor het kind zelf. Slechts zelden zijn ouders goed op de hoogte van de mate, ernst en langdurigheid van de gevolgen van ouderverstoting. Onbewust blijken ouders opmerkingen te maken of gedrag te vertonen die automatisch een gedragspatroon bij een kind opwekken dat leidt tot ouderverstoting. Welk gedrag is dit en hoe voorkom je dit?
We moeten het nu samen doen
Een bekende is het ‘wij meisjes moeten het voortaan samen doen’. Deze situatie komt nog steeds vaker voor dan je zou denken met het tegenwoordig gangbare co-ouderschap. Het kind, een dochter, heeft het hoofdverblijf bij de moeder en is elk weekend of om de week bij de niet-verzorgende ouder, de vader. De moeder voelt zich afgewezen en projecteert dit gevoel tevens op de dochter. Ze voelt zich schuldig en probeert daarom veel extra tijd en aandacht aan de dochter te besteden en deze overmatig te betrekken bij haar eigen leven als volwassen vrouw. Zo worden er geregeld tijdens de verhuizing en het klussen in de nieuwe woning of slaapkamer van de dochter opmerkingen geplaatst als ‘Ja nu staan we er alleen voor he’ of een welgemeend ‘Wij meisjes / vrouwen moeten het vanaf nu samen doen’ of de overbekende ‘wij samen sterk tegen de rest van de wereld!’. Het lijkt zo onschuldig en de moeder heeft er in dit geval geen enkele kwade bedoeling mee.
Helaas werken de pedagogische patronen niet zo. Het kind begint gevoelens van een sluimerend loyaliteitsconflict te ervaren en na enkele herhalingen van deze opmerkingen, versterkt door het zelf bemerken van het vedriet bij de moeder, gaan de automatische mechanismen in gedrag van start. Na enkele maanden heeft het kind moeite met de dagen bij de vader en begint ze de vader verantwoordelijk te houden voor zaken die misgaan in het leven of het verdriet van de moeder. De vader heeft dit mentale onzichtbare proces onvoldoende in de gaten en denkt dat het kind enkel moeite heeft zich aan de nieuwe situatie aan te passen. Hij geeft het kind extra ruimte, hetgeen door de dochter weer wordt opgevat als bevestiging van een gebrek aan interesse en liefde. Enkele jaren later is de ouderverstoting een feit.
Zo snel?! Ja zo makkelijk kan ouderverstoting ontstaan. Was het de bedoeling van de moeder? Nee, het was zelfs niet bewust. Helaas is ouderverstoting als dit eenmaal dermate ernstig en aanwezig is niet meer onomkeerbaar. En ondanks dat gebrek aan inzicht of pedagogische kennis de moeder kan worden aangerekend kan haar niet de volledige schuld gegeven worden. Toch zou het goed zijn als de moeder in dit voorbeeld enige schuld zou erkennen om nog iets mogelijk te maken in het verbeteren van de ontstane situatie. Degene in deze 3-hoeks verhouding die de meeste last hiervan ervaart en de rest van het leven de soms ernstige gevolgen zal dragen is namelijk het kind…
Geef een reactie